Mythes over het basisinkomen

Het concept basisinkomen kan veel verschillende kanten uit. Vaak wordt er gezegd bijvoorbeeld dat er zowel rechtse als linkse voorstanders van zijn. Dat klopt ook, het is nu eenmaal omdat men er veel verschillende kanten mee uit kan. Bovendien bestaat er steeds meer begripsverwarring over de term basisinkomen. Op Wikipedia lees ik bijvoorbeeld: "Een basisinkomen is een inkomen, gegeven of gegarandeerd door de overheid aan elke burger/inwoner, ongeacht over welke overige inkomsten of vermogen deze beschikt." Hoezo, overheid? In landen als Duitsland, Nederland en België hebben er verschillende mensen een al dan niet volwaardig basisinkomen gekregen, tot stand gebracht van onderuit en dus niet van bovenaf ingevoerd. De voornaamste reden hiervoor is het feit dat overheden ontzettend weinig geïnteresseerd blijven in het basisinkomen. Men heeft getracht het concept van zijn subversieve kantjes te ontdoen, maar dat is niet gelukt.

Nog een hardnekkige mythe : 'het basisinkomen doet afbreuk aan de sociale zekerheid'. Zelf ga ik daar niet van uit, het basisinkomen kan een aanvulling zijn op de sociale zekerheid of er deel van uit maken. In heel veel landen is er nu weinig of geen sociale zekerheid. De invoering van een basisinkomen in die landen kan helpen om de armoede in die landen te verzachten of op termijn zelfs weg te werken indien het om een volwaardig basisinkomen gaat. Terwijl de armste landen blijven kreunen onder de nooit kwijtgescholden schuldenlasten, kan een klein of groter basisinkomen in die landen tot meer welzijn leiden.

Een basisinkomen tot stand brengen kan dus eigenlijk ook als een vorm van sociale zekerheid, een systeem dat nu vaak deels paternalistisch van aard is. Bij een onvoorwaardelijk basisinkomen heeft men dat paternalisme niet. Door de automatisering is er sowieso minder werk te doen. Veel van het werk dat er nu is... het zijn bullshit jobs, om een term van de bekende antropoloog en Occupy activist David Graeber te gebruiken. Het gaat om jobs die niet nodig zijn maar onder andere door de bestaande arbeidsmoraal blijven. Indien we wereldwijd volop zouden inzetten op automatisering en ecologische economie, hoeveel uren werkelijk noodzakelijk werk zouden er dan overblijven? Het is iets waar meer over gereflecteerd mag worden. 

Voor wie meer wil weten over David Graeber en zijn arbeidsethos, hier is een filmpje waar hij meer dan 6 minuten over het basisinkomen in spreekt (Engels).