Finse overheid test maandelijks basisinkomen uit op een testgroep

Tweeduizend willekeurig gekozen Finnen met een werkloosheidsuitkering zullen 560 euro belastingvrij basisinkomen uitgekeerd krijgen. De testgroep zal worden vergeleken met een controlegroep. Dat meldt De Standaard.
Ik vind die kleine overheidsexperimenten wel wat onzinnig, al hoop ik dat er toch iets van bijgeleerd wordt. Het onzinnige ervan vind ik terug in het feit dat zo'n basisinkomen van 560 euro per maand geven aan een testgroep van tweeduizend Finnen een heel andere maatschappelijke impact heeft dan datzelfde basisinkomen geven aan iedereen die de Finse nationaliteit heeft.

Francine Mestrum en de sociale hervormingen

Francine Mestrum, Laureate Prijs Jaap Kruithof 2016, kreeg onlangs die prijs uitgereikt. Deze prijs gaat naar ‘vernieuwende en radicale denkers over een democratische en rechtvaardige samenleving en/of ijveraars voor meer sociale gelijkheid of actievoerders tegen maatschappelijke wantoestanden'. 

Francine Mestrum kreeg de prijs voor haar inzet voor “mondiale sociale bescherming”. Ze hield daarbij een toespraak, hier online te lezen, waarin ze zich opnieuw verzette tegen de invoering van een basisinkomen. Het valt me op dat Francine Mestrum veel wil hervormen: de sociale bijstand, het loonarbeidssysteem en de vakbonden. Ik ben op zich niet tegen die hervormingen, maar zie ze wel als onvoldoende inspelend op de noden van deze tijd. Met de klimaatcrisis die in volle vaart op ons afkomt, en waarvan de effecten vooral op armen afgewenteld worden, zijn er immers grote veranderingen nodig. De term 'sociale hervorming' moet daarom met de grootste voorzichtigheid gehanteerd worden.

De sociale bijstand moet naar juiste waarde geschat worden. Het is momenteel een systeem dat voor meer onheil behoedt door armen, zieken, gepensioneerden en andersvaliden met een inkomen verder te helpen als ze daar meer dan nood aan hebben, maar tegelijkertijd is het een paternalistisch systeem dat al dan niet grote inkomensverschillen mee in stand houdt. De invoering van een basisinkomen als een vorm van sociale zekerheid is volgens mij een hervorming die dat systeem van sociale zekerheid minder paternalistisch kan maken.

Het loonarbeidssysteem is gekoppeld aan het bestaan van geld of munten. In een ideale wereld bestaan er weinig of geen inkomensverschillen. In zo'n wereld is er dus ook geen nood aan geld of munten, maar werkt iedereen naar vermogen en krijgt iedereen naar behoefte in een post-schaarste samenleving. Is zo'n ideale wereld ooit realiseerbaar? Dat wordt moeilijk, maar zeg nooit nooit in dit geval. De ontwikkelingen in de wereld van de technologie bijvoorbeeld gaan snel. Steeds meer technologie komt in de plaats van werk geleverd door mensen. Men kan dat betreuren, en het heeft zeker zijn nadelige effecten, maar het heeft ook het voordeel dat de energie voor geleverd werk in theorie kan verschuiven naar domeinen waarin dat werk meer nodig is, bijvoorbeeld werk in de educatieve of culturele sector.

Wat de Belgische vakbonden betreft: zij worden inderdaad al te vaak onterecht aangevallen, zoals Francine Mestrum ook weet. Men kan die vakbonden proberen te hervormen, maar een probleem bij de vakbonden is onder andere dat zij nog steeds te veel vasthouden aan oude vormen van sociale zekerheid en te weinig gericht zijn op de creatie van een maatschappij met veel minder paternalisme.

Over inspanning en meetbaarheid

In een opinietekst voor De Morgen met als titel 'Liever een basisloon dan een mini-inkomen' werpen Yasmine Kherbache en Jan Cornillie (allebei van sp.a) enkele bezwaren op tegen de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen. Hun voornaamste argument tegen zo'n basisinkomen lijkt het volgende te zijn : "Er is een grote maatschappelijke vraag om een sociale verzekering voorwaardelijk te maken. Dat is niet alleen ingegeven door beperkte budgettaire middelen, maar beantwoordt ook aan een democratische vraag naar wederkerigheid binnen een sociaal-economische gemeenschap." 

Het probleem is nu net dat die wederkerigheid er niet altijd is nu. Inspanningen worden niet naar hun juiste waarde afgemeten of zijn niet altijd even meetbaar. Er zijn bijvoorbeeld de bullshit jobs (om een bekende term van David Graeber te gebruiken), er zijn de door velen gehate en overbetaalde managerjobs, en er is de onderwaardering van sociaal engagement, artistieke expressie of werk met filosofische diepgang.

Een voorbeeld:

Voor velen zal een boek van Hegel of Marx lezen een grote inspanning vergen, zeker wanneer het niet in de eigen moedertaal plaatsvindt. Wordt die inspanning maatschappelijk gewaardeerd? Soms, maar er staat niet noodzakelijk verloning tegenover. In bijna alle gevallen zal zo'n inspanning niet tot een geldelijke vergoeding leiden. En wie een diploma van master in de filosofie heeft is er steeds minder mee om dat ook op zijn of haar cv te vermelden. Meer zelfs: het wordt door vele werkgevers gewantrouwd. 

In een maatschappij zonder enige vorm van onvoorwaardelijk basisinkomen zal het heel moeilijk worden om bepaalde denkinspanningen ook voldoende in geld uitgedrukte waardering mee te geven. Niet alles van werk is meetbaar. Het zou een illusie zijn om dat te denken. Bovendien moeten we af van een maatschappelijk model waarin bijna elk resultaat wordt beoordeeld aan de hand van de mate van meetbaarheid.

Lokaal, regionaal of wereldwijd?

Ik ben voor een wereldwijd basisinkomen van 1 euro of meer. In België moet het zeker meer zijn dan dat, en het is slechts een eerste kleine stap om armoede te verzachten, maar het is beter dan niets. En het ondergraaft het principe 'voor iets hoort wat', het ontkoppelt geld krijgen van er voor moeten werken. En dus lijkt het me een stap richting het oorspronkelijk communistische principe van 'ieder werkt naar vermogen en krijgt naar behoefte', hetgeen ook door veel libertaire socialisten is verdedigd als idee. Wat met het principe 'ieder werkt naar vermogen en krijgt naar behoefte', dat onder andere door Marx en libertaire socialisten als Kropotkin, Emma Goldman, Errico Malatesta en Murray Bookchin verdedigd werd? Ik denk dat het in principe daar ook ongeveer op uit gaat draaien indien wereldwijd een volwaardig basisinkomen zou ingevoerd worden. Met als gevolg dat geld als principe daarna in een wereldwijde post-schaarste wordt afgeschaft. Maar zover zijn we nog lang niet en het is heel onzeker dat zo'n situatie er ooit komt.
In Vlaanderen blijven discussies over basisinkomen/basisloon voor verdeeldheid zorgen in progressieve kringen. Bij Groen is er bijvoorbeeld veel meer interesse in een basisinkomen dan bij SP.A. Er is nog nooit zoveel aandacht voor het basisinkomen geweest in de Vlaamse en Europese media als nu in elk geval. We leven niet langer in de 20ste eeuw, met de voortschrijdende digitalisering en robotisering zal er regelmatig meer vraag zijn naar "werk" dan aanbod van "werk". Heel veel jobs gaan nu al verloren doordat werknemers door machines vervangen worden. Bovendien zorgt het topzware industriële productieapparaat in vele landen voor nogal wat ecologische ontwrichting. Er moet dus iets gebeuren. De popularisering van de idee onvoorwaardelijk basisinkomen kan bijdragen tot een versnelde ecologische reconversie. De popularisering van de idee onvoorwaardelijk basisinkomen doet mensen meer nadenken over het soort economie waarin we leven en het soort arbeid dat daarin geleverd wordt. Alles is sowieso in versnelde maatschappelijke verandering gebracht, zo blijkt ook elke dag weer.

Liberale Gwendolyn

Ik ben geen verwoede anti-liberaal. Als liberalen zeggen voor individuele vrijheid te zijn, ga ik niet individuele vrijheid proberen te beknotten, zolang die individuele vrijheid maar goed samengaat met sociale vrijheid wel. Als steeds meer liberalen zeggen voor een basisinkomen te zijn, dan ga ik niet plots mijn pleidooien voor de invoering van een basisinkomen stopzetten, zolang dat basisinkomen geen armoede in de hand werkt wel natuurlijk. Misschien wordt het voor een basisinkomen zijn binnenkort wel even evident in België als voor de sociale zekerheid zijn trouwens, maar we zullen zien wat het tijdperk van digitalisering en robotisering met zich meebrengt.

Als Gwendolyn Rutten over communisme begint dan frons ik echter de wenkbrauwen weer eens. Volgens de bekendste liberale politica van Vlaanderen was er een systeem dat "in de tweede helft van de 20ste eeuw poogde te concurreren met het kapitalisme: het communisme. Het enige wat daar in gelijke mate werd verdeeld, was armoede en onvrijheid. Des te vreemder is het om vandaag een soort "communistisch reveil" te ontwaren dat meer gebaseerd lijkt op misplaatste nostalgie dan op feiten." Dat schrijft Rutten in een opiniestuk voor De Morgen.

Wacht eens even. Over welk communisme heeft ze het eigenlijk? Over stalinisme, leninisme, castroïsme, marxisme? En dat wordt dan allemaal op één hoop gegooid? Heeft ze het ook over radencommunisme, libertair communisme, democratisch communisme? Communismen zijn er in 101 soorten. Dat nepvarianten als stalinisme en maoïsme uiteindelijk zo invloedrijk zijn geworden? Het kon enkel omdat stalinisme een vorm van staatskapitalisme werd, een economisch systeem waarin expansie en winstbejag belangrijk zijn, maar waarin er ook een grote rol voor staatsinterventies is weggelegd.

Is er een soort "communistisch reveil" ontstaan? Misschien, maar dat kon enkel omdat steeds minder communisten zeggen niks met democratie te willen. En omdat steeds meer liberalisme paradoxaal genoeg ook leidt tot steeds meer uitgesproken anti-liberalisme, als tegenreactie.

Een maatschappij met steeds meer langdurige ziekten : hoe kan dat?

Eind vorig jaar zaten 370.400 mensen langdurig thuis door ziekte, 64 procent meer dan tien jaar geleden en het hoogste aantal ooit, zo blijkt uit cijfers van de Rijksdienst voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv).
"Volgens het Riziv komt dit door de sterke toename van het aantal psychologische aandoeningen en door de hervormingen van de regering-Di Rupo en de regering-Michel. Daardoor blijven 50- en 60-plussers langer op de arbeidsmarkt, maar dat is de groep die het vaakst ziek wordt." (Knack via Belga/Ave)

Ik kan me echter voorstellen dat het ook aan andere dingen ligt: een complexer wordende maatschappij en wereld geven extra problemen voor wat men psychologische aandoeningen noemt. Ook vormen van arbeid die te weinig of helemaal niet afgestemd zijn op probleemoplossing in die complexer wordende wereld, leiden te weinig tot motivatie om terug aan de slag te gaan op een moeilijke arbeidsmarkt. Langdurige ziekte en dan terug aan de slag proberen te gaan, of stempelgeld proberen te trekken? Het is misschien allemaal te weinig aantrekkelijk voor mensen?
"Het aantal werknemers dat al langer dan een jaar ziek thuiszit, is nog nooit sterker gestegen dan vorig jaar." Dat blijkt na een onderzoek van Securex.

Opstart tweede basisinkomen in België

We gaan er samen voor. 

Debatten en pop-ups

Van een vriend kreeg ik gisteren de vraag of ik diezelfde avond naar een debat aan de universiteit van Antwerpen ging. Het debat ging over het basisinkomen, en werd georganiseerd door een linkse jeugdorganisatie. Ik was te moe om te gaan, had een hele dag gewerkt en te weinig kunnen slapen. Bovendien had ik al drie van de vier sprekers samen bezig gezien in een ander debat over het basisinkomen. In centrum Het Bos in Antwerpen was dat, bij wijze van illustratie van de idee basisinkomen kregen mensen die in het publiek zaten 5 euro mee naar huis en was het een debat met gratis inkom. Toen waren struikelblokken voor de steun aan een basisinkomen het onvoorwaardelijke karakter ervan (want rijken hebben er ook recht op dan), en het idee dat er te veel individualisme aan kleeft. Arbeidsherverdeling in de vorm van bijvoorbeeld een 30 uren week, kreeg meer steun tijdens dat debat. Een volgende keer dat er nog eens zo'n debat plaatsvindt probeer ik opnieuw aanwezig te zijn.
Debatten en andere gesprekken over het basinkomen in het Antwerpse zitten in de lift, dat is ook zo met de zogenaamde pop-ups. Pop-ups zijn economische activiteiten die tijdelijk plaatsvinden op plekken, meestal gaat het over winkels of bars. Op termijn krijgen die plekken dan een andere bestemming, of worden subsidies ervoor terug ontnomen. Pop-ups kunnen maximaal enkele jaren ergens zijn, bijna altijd is het echter korter dan dat. Een klassieke pop-up vorm is misschien wel een rommelmarkt, die is slechts één dag ergens.
Pop-ups houden mensen bezig, maar zijn over het algemeen weinig lucratief. Daarom wantrouw ik ze. Een economische activiteit wordt vaak pas lucratief wanneer ze lange tijd ergens kan plaatsvinden, cliënteel kan dan opgebouwd worden en het aanbod beter afgestemd op de klanten. Vaak ontbreekt het pop-ups aan bekendheid om lucratief genoeg te zijn. Promotie ervoor is duur en vergt veel werk. Bij pop-ups moet er ook een heleboel opgebouwd en niet veel later weer afgebroken worden. Dat is niet altijd even ecologisch, en het is veel werk voor een tijdelijk iets waar best wel wat administratieve rompslomp bij komt kijken. Ik heb het dus niet zo voor de pop-up, hij stimuleert vaak wel buurt- of ander leven, maar ook dat is tijdelijk.
Zo... 1 mei nadert met rasse streden. Ik maak me stilaan klaar voor de volgende actiecampagne.

Jobs, jobs, jobs en werk, werk, werk

Er zijn steeds meer jobs die niet voltijds maar deeltijds zijn. Een interessant fenomeen is dat daar niet zoveel om gemord wordt. Nochtans komen er minder sociale rechten te kijken bij de deeltijdse jobs: minder loon, minder recht op sociale zekerheid na ontslag of bij het op pensioen gaan. Dat er zo weinig om gemord wordt heeft veel te maken met de aard van het werk nu. Voltijdse jobs zijn soms enorm stresserend geworden. Het is moeilijk voltijds werken vol te houden in een steeds complexer wordende en dus moeilijker te begrijpen wereld. Bijleren over die wereld doe je meestal niet tijdens die werkuren maar na de werkuren, als je er de fut nog voor hebt tenminste. Het is een wereld ook waar het computerschermen hebben op de werkvloer steeds meer ingang vindt, en waar competitiviteit op de markt vaak het belangrijkste is voor de werkgever. Die competitiviteit zorgt voor extra werklast: time is money.

In België is het aantal werknemers dat "vier vijfde" werkt meer dan verdubbeld. Het is echter niet omdat men minder uren werkt dat het werk ook lichter wordt, dat is enkel indien het te leveren werk tijdens die uren ook even groot blijft of kleiner wordt. Als een werknemer een taak verricht op 4 uur in plaats van op 5 uur tijd kost het die werkgever minder: hij of zij moet de werknemer immers maar voor 4 uur werk betalen in plaats van voor 5 uur. Daarom heeft een werkgever vaak graag dat de werknemer zichzelf haast tijdens het geleverde werk, liefst met een groot concentratievermogen en een optimale fysieke of mentale gezondheid, want ook belemmeringen of fouten op de werkvloer kunnen de werkgever geld kosten.

Uit een enquête van de federale overheidsdienst Economie blijkt dit:
* In 1999 waren er in België 29.000 mannen met een deeltijds contract van 70-90 procent werken, in 2015 waren dat er 95.000. Bij de vrouwen was er ruim een verdubbeling van 180.000 naar 370.000.
* In 1999 waren er in België 51.000 mannen met een deeltijds contract  van 40-60 procent werken, in 2015 waren dat er 81.000. Bij de vrouwen was er een lichte stijging van 308.000 tot 354.000. 

Ook de deeltijdse jobs van 10-30 procent werken zitten in de lift. Een steeds groter aantal mensen die ik ken combineren bovendien regelmatig jobs: deeltijdse interimjobs met flexibele werktijden bijvoorbeeld.

Een democratische lente?

Ik heb enkele dagen niks geschreven voor deze blog. Intussen wordt Nuit Debout, de beweging  voor meer democratie en sociale rechtvaardigheid, steeds bekender. De VRT bracht zelfs een korte televisiereportage over het fenomeen. Want als het in Parijs regent, dan druppelt het in Brussel. In de VS groeit de verontwaardiging over het gebrek aan echte democratie in het land, en daarmee ook het protest, onder de naam Democratic Spring vooral.
Rutger Bregman, de Nederlandse jonge arbeidsfilosoof, heeft een boek klaar dat vertaald werd in het Engels. In zijn land stevent men af op een bespreking in het parlement over het onvoorwaardelijk basisinkomen. Bregman schreef gisteren: "In de afgelopen maanden is de aandacht voor het basisinkomen wereldwijd geëxplodeerd. Finland heeft een groot experiment aangekondigd, in juni is het referendum in Zwitserland en het lijkt erop dat op 1 januari 2017 de eerste Nederlandse experimenten van start kunnen gaan.
Het wordt, kortom, hoog tijd dat het basisinkomen ook op de agenda komt van de Tweede Kamer."

Het burgerinitiatief Basisinkomen 2018 heeft nu al meer dan 30.000 handtekeningen verzameld. Nog een kleine 10.000 en het basisinkomen zal besproken moeten worden in Den Haag. Een burgerinitiatief is een democratisch middel om een onderwerp direct op de agenda van de Tweede Kamer te zetten. Bij minimaal 40.000 handtekeningen zal de Nederlandse Tweede Kamer het voorstel in behandeling nemen en er ook over stemmen. 

Frans Kerver is één van de ambassadeurs van dit burgerinitiatief voor een basisinkomen. Hij schrijft: "Zijn we elkaars concurrenten (competitiemodel) of geloven we in samenwerking en lotsverbondenheid. Hoe voorkomen we dat steeds grotere groepen mensen onder het bestaansminimum duiken? Eerlijk delen, iets wat vrijwel iedereen in zijn eigen kring automatisch doet, zonder bij na te denken, onvoorwaardelijk; hoe vertalen we dat naar regels en wetten in onze maatschappij? Als we iets willen, hebben we er ook wat voor over, denk ik. Er is geen tekort aan geld, het gaat altijd om de vraag hoe we het geld verdelen." Kerver werd de eerste Nederlander met een (gecrowdfund) volwaardig basisinkomen.
We zijn in het Westen klaar voor een democratische lente, want alles gaat maar achteruit: de klimaatopwarming en de aard van de arbeidsmoraal, het geweld in het nabije Midden-Oosten, het vluchtelingenbeleid en de verrechtsing in Europa, het uitpersen van vele mensen door onder andere fiscale fraude en flexibele arbeidsuren. Ben ik te pessimistisch? Misschien, maar wellicht ben ik gewoon realistischer geworden.

Mythes over het basisinkomen

Het concept basisinkomen kan veel verschillende kanten uit. Vaak wordt er gezegd bijvoorbeeld dat er zowel rechtse als linkse voorstanders van zijn. Dat klopt ook, het is nu eenmaal omdat men er veel verschillende kanten mee uit kan. Bovendien bestaat er steeds meer begripsverwarring over de term basisinkomen. Op Wikipedia lees ik bijvoorbeeld: "Een basisinkomen is een inkomen, gegeven of gegarandeerd door de overheid aan elke burger/inwoner, ongeacht over welke overige inkomsten of vermogen deze beschikt." Hoezo, overheid? In landen als Duitsland, Nederland en België hebben er verschillende mensen een al dan niet volwaardig basisinkomen gekregen, tot stand gebracht van onderuit en dus niet van bovenaf ingevoerd. De voornaamste reden hiervoor is het feit dat overheden ontzettend weinig geïnteresseerd blijven in het basisinkomen. Men heeft getracht het concept van zijn subversieve kantjes te ontdoen, maar dat is niet gelukt.

Nog een hardnekkige mythe : 'het basisinkomen doet afbreuk aan de sociale zekerheid'. Zelf ga ik daar niet van uit, het basisinkomen kan een aanvulling zijn op de sociale zekerheid of er deel van uit maken. In heel veel landen is er nu weinig of geen sociale zekerheid. De invoering van een basisinkomen in die landen kan helpen om de armoede in die landen te verzachten of op termijn zelfs weg te werken indien het om een volwaardig basisinkomen gaat. Terwijl de armste landen blijven kreunen onder de nooit kwijtgescholden schuldenlasten, kan een klein of groter basisinkomen in die landen tot meer welzijn leiden.

Een basisinkomen tot stand brengen kan dus eigenlijk ook als een vorm van sociale zekerheid, een systeem dat nu vaak deels paternalistisch van aard is. Bij een onvoorwaardelijk basisinkomen heeft men dat paternalisme niet. Door de automatisering is er sowieso minder werk te doen. Veel van het werk dat er nu is... het zijn bullshit jobs, om een term van de bekende antropoloog en Occupy activist David Graeber te gebruiken. Het gaat om jobs die niet nodig zijn maar onder andere door de bestaande arbeidsmoraal blijven. Indien we wereldwijd volop zouden inzetten op automatisering en ecologische economie, hoeveel uren werkelijk noodzakelijk werk zouden er dan overblijven? Het is iets waar meer over gereflecteerd mag worden. 

Voor wie meer wil weten over David Graeber en zijn arbeidsethos, hier is een filmpje waar hij meer dan 6 minuten over het basisinkomen in spreekt (Engels).

Nieuwe verontwaardiging

Dit weekend wordt mijn eerste maand basisinkomen afgesloten. In totaal kreeg ik voorlopig 6 euro 25 cent. Dat is veel te weinig voor een volwaardig basisinkomen, dus de volgende keer dat ik voor een eigen basisinkomen ga moet het op zijn minst meer zijn. Actievoeren voor een eigen basisinkomen terwijl het maandelijks verkregen bedrag vermindert, lijkt me immers weinig zin te hebben.

#Panamalekken 
volkeren,
afpersing 
genoeg!

Intussen verhardt de arbeidsmoraal verder in België. Zojuist las ik bijvoorbeeld dat de regering de 38 urige werkweek wil loslaten. Om de pen­si­oe­nen zogezegd "be­taal­baar te hou­den" heeft de re­ge­ring Mi­chel / De Wever bovendien be­slist om de wet­te­lij­ke pen­si­oen­leef­tijd tegen 2030 tot 67 jaar te ver­ho­gen. Ook werd het brug­pen­si­oen afgebouwd. Mi­nis­ter van overarbeid Kris Pee­ters (CD&V) wil het nu mo­ge­lijk maken om het aan­tal ge­werk­te uren op jaar­ba­sis te be­re­ke­nen en niet lan­ger op week­ba­sis. "Er zul­len dus geen over­uren meer zijn. Ook geen over­loon. Men­sen zul­len maan­den aan een stuk lan­ger mogen of zelfs moe­ten wer­ken. Om het dan na­dien te mogen of zelfs moe­ten com­pen­se­ren", zegt vakbond ACV. "Dit is flexi­bi­li­teit op last van de werk­ge­ver, maar met alle last voor de werk­ne­mer. Werk­baar werk is on­leef­baar werk ge­wor­den."

Op 1 mei start ik een nieuwe actie. Wat die zal worden? Ze moet nog verder uitgewerkt worden. Het is niet zeker dat ik al opnieuw voor een eigen maandelijks basisinkomen ga. Intussen werk ik verder aan de verbreiding van het idee wereldwijd basisinkomen van 1 euro of meer. Ik probeer ook verder orde aan te brengen in mijn eigen administratieve soep. Ik vraag me soms af hoe mensen met een burn-out dat doen. Wie ziek is of was krijgt immers een hele papiermolen op zich af.

Ik merk steeds meer polarisering in Europa, zeker in België. Overheden doen hun best om sociaal verzet klein te krijgen, en nieuwe verzetsbewegingen ontstaan uit het niets. Vanuit Frankrijk waait momenteel bijvoorbeeld Nuit Debout over naar België. Sinds woensdagavond bezetten honderden mensen het Barricadenplein in Brussel. Aanwezigen willen er tot laat discussiëren over thema's die hen bezighouden, en de "politiek terug naar de publieke ruimte halen." Nuit Debout ontstond uit de massale protesten tegen de nieuwe arbeidswetgeving in Frankrijk. Deze wordt er momenteel door het parlement behandeld, en dat bracht vorige week zelfs 1,2 miljoen Fransen op de been. De nieuwe beweging doet sterk denken aan die van de Indignants, de verontwaardigden, die nauwe banden onderhield met het uit de VS overgewaaide Occupy en de in Zuid-Europa opgestarte Indignados. Opnieuw is het bezetten van pleinen als politiek maar onafhankelijk protest belangrijk. Prefiguratie, zo wordt het soms genoemd. Directe en radicale democratie op kleine schaal, als mogelijke voorbode van rechtstreekse democratie en politiek debat als een meer grootschalig maatschappelijk fenomeen. Nuit Debout, hou het in het oog. De nieuwe beweging probeert nu ook door te stoten naar andere Europese landen.

Niet zo lang geleden had ik het genoegen Sam-Cossar-Gilbert voor het eerst te ontmoeten, op een tweedaagse studiebijeenkomst over de onderhandelingen rond het handelsverdrag TTIP. Sam schreef een heel lezenswaardige tekst in het Engels over Nuit Debout, voor Roar Magazine. Hier is de tekst terug te vinden.

Janis

De televisiezender Canvas zond onlangs Janis: Little Girl Blue uit. Het is een recente rockumentaire over het leven van muzieklegende Janis Joplin. Ik kende wat van haar muziek, maar wist weinig over haar leven voordat ik de film zag. Het trof me altijd wel dat ze op zo'n jonge leeftijd stierf. Samen met Jim Morrison van The Doors, gitaarvirtuoos Jimi Hendrix, duistere dichter en zanger Kurt Cobain van Nirvana, en de niet zo lang geleden gestorven zangeres Amy Winehouse, behoorde Janis tot de vermaarde Club 27, de symbolische club van jonge muzikanten, die allen op de leeftijd van 27 jaar stierven. Drugsmisbruik had daar veel mee te maken. Het is een mooie documentaire geworden die Canvas uitzond, en een fascinerend tijdsdocument. Vreemd is het dat die hoopvolle jaren zestig toch Club 27 leden voortbrachten. Misschien worden de jaren als rooskleuriger voorgesteld dan ze in werkelijkheid waren. Met de babyboom van na de Tweede Wereldoorlog zette de tegenculturele Amerikaanse en Europese jeugd zichzelf volop in de schijnwerpers in die jaren. Het werden tijdens de tweede helft van de jaren zestig wel hoogjaren voor de alternatieve rockmuziek en jeugdcultuur, maar het werden ook de jaren van gedwongen inlijving in de rangen van het Amerikaanse leger, om in Vietnam te gaan vechten tegen het zogenaamd rode gevaar.
Janis: Little Girl Blue is diepgravend en confronterend. De emotioneel rake stem van muzikante Chan Marshall (Cat Power) laat toe brieven van Joplin postuum door Janis voor te laten lezen in de film. Marshall haar stem doet immers zo sterk denken aan die van Janis Joplin dat zelfs mensen die haar goed kennen tijdens het bekijken van de film vergeten dat het niet Janis is die de brieven voorleest, maar wel Chan Marshall.
Janis Joplin was één van de vele jongeren uit de jaren zestig die hun weg niet vonden in de mainstream cultuur. Haar roots lagen in het benauwende stadje Port Arthur in Texas, waar haar traditioneel levende ouders woonden. Ze was blij daar aan te kunnen ontsnappen, om aan de Amerikaanse westkust, maar onder andere ook in Europese steden als Frankfurt en Londen, te vertoeven. Janis Joplin was niet alleen verslaafd aan drugs maar ook aan het podium, waar ze de eigen zorgen in haar onstabiele, persoonlijke leven kon vergeten door het grote sukses bij het publiek. Het ontbrak Janet aan evenwicht in het leven, ze sukkelde rusteloos van de ene verslaving in de andere, om misschien wel te eindigen als rockster tegen wil en dank. Het ontbrak haar vaak ook aan een geloof in eigen kunnen eens ze van het podium stapte. Wat ze neerzette als jonge vrouw was nochtans een werkprestatie van jewelste. Als blanke vrouw schreef ze zich in in een zangtraditie van meestal zwarte soul- en blueslegendes. Uitgespuwd door de mainstream cultuur zette ze met haar emotioneel sterk beladen lyrics en zangstijl volop mee de Amerikaanse rockmuziek op de kaart. De film laat na het kijken nog enkele prangende vragen onbeantwoord, maar biedt veel inzicht in de arbeidsmoraal, het leven en de psyche van één van de bekendste jonge muzikantes uit de jaren zestig.

Voor wie de film wil zien, dat kan tot begin mei hier.

Niet het OCMW van de wereld zijn

Waar ben ik eigenlijk aan begonnen? Tegenwoordig komt er zoveel werk op me af dat ik wil doen dat ik niet altijd meer goed weet waar mijn hoofd staat. Want waar te beginnen en waar te eindigen? En wat is het beste om vooral aandacht aan te geven? Wat moeten mijn prioriteiten zijn? Mijn begeleidster bij het OCMW zou zeggen: 'dat waarvoor je betaald wordt'. Dat is ook een voorwaarde voor een leefloon: vrijwilligerswerk mag niet in de weg staan van betaald werk, impliciet is daarbij de boodschap 'en dus ook niet van het solliciteren voor betaald werk'.
Zeker in Antwerpen is het OCMW steeds meer in handen van een bestuursmeerderheid die graag de markt laat ingrijpen op het jobaanbod. Men moet zeker niet zomaar rekenen op een door de Belgische staat betaalde job, in de vorm van een artikel 60 job voor leefloners bijvoorbeeld. Mensen die een leefloon willen? Zij worden eerst aangespoord volop te zoeken op de reguliere arbeidsmarkt.
De staat is op sociaal-economisch vlak secundair voor OCMW Antwerpen, wat primeert is de markt. OCMW Antwerpen is dan ook steeds meer N-VA gebied. De in Antwerpen electoraal gezien heel kleine partijen als Open VLD en CD&V hebben hun karretje aan dat van grote broer N-VA gekoppeld: samen uit samen thuis en indien mogelijk een nieuwe rechtse ambstermijn na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. In Antwerpen staat er nu eenmaal te veel op het spel: hier klopt het economische hart van Vlaanderen. In het havengebied van de grootste Vlaamse stad is er de grootste petrochemische cluster van Europa, met bedrijven als BASF, Monsanto en Bayer. De Antwerpse haven is, na die van Rotterdam, de tweede grootste haven van Europa. Elk jaar groeit de economische activiteit in het Antwerpse havengebied aan. Regelmatig sneuvelt er een havenrecord in de nabijheid van de kernreactors van Doel, de oude kerncentrale die standhoudt in een dorp dat door de havenuitbreiding op verdwijnen staat.

De grote opkuis van Liesbeth en Jan

11.232 huurders van sociale woningen verdienen te veel. Dat blijkt uit cijfers van Vlaams minister van Wonen ­Liesbeth Homans. Ja, Liesbeth, van de Nutteloos-Vlaamse Actiepartij. 541 huurders verdienen jaarlijks zelfs meer dan 70.000 euro netto. 
Euh.. "ze verdienen te veel"? Je belast dan die mensen hun inkomens gewoon zo hoog dat ze niet te veel verdienen, toch? Hun huurcontract verbreken gaat niet volgens Liesbeth. "Maar de nieuwe contracten worden tijdelijk." Tegen 1 januari moet de wetgeving over de nieuwe - tijdelijke - contracten rond zijn. Ja, zo kan ik het ook. Is dat dan de kracht van verandering waar Nogal-Vlaamse Arrivisten tijdens de eigen verkiezingscampagne zo prat op gingen?
Het aantal huurders dat boven de maximumgrens van 35.298 euro zit, stijgt jaar na jaar en zo'n 7,5% van de sociale huurders heeft een inkomen boven de maximumgrenzen. Waar is plots die grote kracht van change naartoe? Volgens Liesbeth zijn veel sociale huurders met een te hoog ­inkomen "historisch" te verklaren: "ze vallen onder een oude ­regelgeving. Vóór de jaren 90 werd niet zo nauwgezet toegekeken." Zou historicus en partijgenoot Bart De Wever haar dat ingefluisterd hebben? Dat het historisch te verklaren is? Vóór de jaren 90 was ook Liesbeth te jong om in te kunnen grijpen, en haar partij bestond nog niet, dat is dan de onderliggende boodschap? 
Immobilisme in het beleid heet dat, rond de pot draaien in plaats van een actief beleid te voeren. Geen sociale woningen bijbouwen, niet te veel huursubsidies geven, de armoede als een kanker laten voortwoekeren. "We gaan het daar in Molenbeek opkuisen," zei Liesbeth haar partijgenoot Jan Jambon niet lang geleden. Grote Jan, ook al een minister geworden. Opkuisen, want in de armere wijken van Molenbeek heeft rijke oliestaat Saoedi-Arabië immers te veel impact. Alleen wil de N-VA dat niet gezegd hebben. Slecht voor de Belgische economie zou het zijn om dat te zeggen, want slecht voor de handelsrelaties in het Midden-Oosten en zo. 
Weet je wat slecht is voor de Belgische economie? Alles in het teken van de markt zetten, de kop in het zand steken, sommige oorzaken van de oorlog met IS onder de mat vegen, meelopen in het economische verhaal van de Europese Unie, het Thatcherisme van de Britse Conservatieven verVlaamsen, de sociale ethiek weggommen uit het economische denken.

Duizend paginabezoeken

Het is bijna zover: mijn nieuwe blog hier nadert de kaap van duizend paginabezoeken. Verrassen doet me dat niet. Ik heb al lang veel trouwe en andere lezers. Ik vraag me wel regelmatig af hoe ik tot nog meer lezers kom, en hoe bekend ik zelf wil worden. Bekendheid doet immers afbreuk aan privacy, en ik hou van privacy. Ik zie mezelf ook niet uitgroeien tot één van de boegbeelden van de beweging voor een basisinkomen  in België. Ik sta sowieso kritisch tegenover een aantal aspecten van die beweging, ik heb bijvoorbeeld niets met Roland Duchatelet, die te weinig doet om het idee van het basisinkomen in de praktijk om te zetten. Hij doet me te veel denken aan een gladde verkoper met praatjes over het idee basisinkomen.
Ik ga ook steeds meer voor de idee van een wereldwijd basisinkomen. Met een basisinkomen in België alleen komen we er niet. Want wat als het er ooit volop komt in België? Wie heeft daar dan recht op? Welke mensen en met welke nationaliteit? Hoe wil men er mensen van afhouden om er ook beroep op te doen, terwijl ze daar niet de zogenaamd geschikte nationaliteit voor hebben? Hoe gaan we om met migratie als er in België voor ongeveer iedereen een basisinkomen komt? Het is ook niet zo dat een basisinkomen in één land zo veel meer kans maakt dan een wereldwijd basisinkomen. Alles hangt immers af van de bedragen en de aard of de hoeveelheid van politieke instellingen die voor basisinkomens ijveren.

Afscheid nemen en opnieuw beginnen

Iemand gaf me 5 euro vandaag. "Voor jouw basisinkomen", voegde ze er aan toe. Ik weet dat ze het niet zo breed heeft dus ik twijfelde even of ik het wel zou aannemen. Maar 5 euro is sowieso niet veel geld. Als 100 mensen me maandelijks een gift van 5 euro zouden geven, heb ik ook de handen volledig vrij om verder voor een wereldwijd basisinkomen te blijven ijveren. En elk klein bedrag kan helpen om mensen aan een basisinkomen te helpen, dat kleine bedrag kunnen ze ook aan iemand anders geven dan ik. Van wie er zelf niet breed bij zit verwacht ik weinig of niks, van wie meer dan geld genoeg heeft is elke steun meer dan welkom. Een basisinkomen verwerven voor mezelf is slechts één van de werkzaamheden die ik heb aangevat. Voor iemand die geld al tientallen jaren niet belangrijk vindt, is dat al behoorlijk wennen : het proberen geld te verzamelen bij mensen, om allerlei projecten van andere mensen gemakkelijker te maken.
Vandaag was het ook asverstrooiing van en afscheidsceremonie voor Joep Oomen. Joep was een vriend, niet alleen van mij, maar ook van nogal wat anderen die me nauw aan het hart liggen. Het was hartverwarmend om zoveel mensen naar de afscheidsceremonie te zien komen. In een grote, afgeladen volle zaal werd tijdens de ceremonie duidelijk hoe belangrijk Joep wel geweest was voor velen. Hij leefde voor het sociaal engagement. Het deed me terugdenken aan de dood van Antwerpse Provo Koen Calliauw, die eind 2014 stierf. Als Koen nog zou leven zou hij vandaag 74 jaar oud worden. Deze winter bracht ik samen met anderen een bezoek aan begraafplaats en park Schoonselhof, om te herdenken dat Koen al een jaar niet meer was. Nu stond ik op dezelfde plek afscheid te nemen van Joep, in de lage landen misschien wel de bekendste activist voor de rechten van de gebruikers van illegale drugs. 
Joep Oomen was verwoed tegenstander van de zogenaamde oorlog tegen drugs, die in de praktijk vooral afbreuk doet aan de rechten van druggebruikers en de drugsmarkt in handen laat van grote criminelen die dealen in de meest ongezonde roesmiddelen. De markt van illegale en legale drugs blijft zo vooral in handen van mensen die daar veel geld mee verdienen. 
Joep deed ook nog veel andere dingen: ecologisch voedsel verdelen, lokale alternatieve economie stimuleren binnen de Antwerpse LETS groep, vele contacten opbouwen met Bolivianen en andere mensen met hun roots in Latijns-Amerika, volop reizen en netwerken opbouwen. Joep werd slechts 54 jaar en stierf aan een hartaanval, hij leefde echter voor twee. Steeds opnieuw was hij in de weer voor anderen. Zoveel was Joep Oomen voor anderen bezig dat een mens zich kan afvragen: 'dacht hij wel genoeg aan zichzelf, en aan zijn eigen gezondheid?'. 
Als Nederlander had hij wellicht minder impact in Antwerpen dan hij gehad zou hebben indien hij Belg was. Hij woonde vele en vele jaren in Antwerpen, maar te weinig mensen namen hem serieus. "Die Nederlander moet het ons hier niet komen vertellen." Ik kan me voorstellen dat sommige mensen dat dachten zonder het luidop te zeggen. De 'oorlog tegen drugs' woedt intussen volop in Antwerpen, dat heeft hij niet kunnen stoppen. Maar waar hadden we in verband met drugsbeleid in Antwerpen en elders gestaan als hij er nooit geweest was? Ongetwijfeld stonden we dan helemaal nergens. Jaren geleden schreef Joep ook een meer dan interessant boekje over de wereldwijde drugshandel. 'Een goede deal' heet dat boek, en ik kan het aan iedereen aanraden. Joep was misschien wel de mens op aarde die het meeste wist over dat soort dingen. Zijn encyclopedische kennis is niet meer, maar zijn bevrijdende ideeën leven volop voort.

Verbeteringen

Het gaat steeds beter met me. De hoofdpijn en duizeligheid zijn zo goed als verdwenen. Tegen donderdag moet het nog beter gaan met me denk ik. De goede bril geeft aangename resultaten. Ik mag hem echter niet uit het oog verliezen. Vanavond was ik buiten op wandel en zonder bril merkte ik plots, ik was hem vergeten op te zetten. Ik moet er sowieso nog aan wennen. Argeloos boven een kookpot gaan hangen doe ik maar best niet meer, brilglazen kunnen ook aandampen. Voor het lezen op een PC scherm heb ik toch geen bril nodig zo blijkt, bij voldoende afstand tot het scherm kan ik de letters zonder het montuur met glazen op mijn neus lezen, ik mag er wel niet te ver verwijderd van gaan zitten. Vandaag schreef en verzond ik ook drie sollicitatiebrieven. Ik had zojuist bijna en verzon geschreven, het valt me zwaar om creatief en vrolijk te blijven solliciteren. Sollicitatiebrieven opmaken neemt de fun weg uit het schrijven. Ik  maak letters en zinsconstructies altijd het best zonder dat iets moet, en aan deadlines voor teksten of vergaderverslagen heb ik vaak een hekel.

Er is nu ook een nieuwe webpagina waarmee ik een wereldwijd basisinkomen wil stimuleren. Voor een wereldwijd basisinkomen van 1 euro of meer, een eerste kleine stap om armoede in de wereld te verzachten. Het is mijn bedoeling om deze webpagina bekender te maken tijdens de komende weken. De druk zou verhoogd moeten worden op de rijkste landen om zo'n wereldwijd basisinkomen ingang te laten vinden. Ook de Verenigde Naties zouden hier een rol in kunnen spelen. Maar eerst moet de beweging van onderuit groeien, voor een al dan niet wereldwijd of al dan niet volwaardig en onvoorwaardelijk basisinkomen.

De eerste maand

Maart is bijna voorbij, ik heb daarstraks nog eens gekeken wat er op mijn bankrekening staat en het resultaat is slecht. Voorlopig bedraagt mijn basisinkomen voor maart nog altijd slechts 1 euro 25 cent, zo weinig dat men eigenlijk bezwaarlijk van een basisinkomen kan spreken. De lezers van mijn blog zitten er slechter bij dan ik hoopte, anders was er al wel iets gestort van gift op mijn rekening. Ok, ik had meer mensen kunnen aansporen om een gift te doen, in de eerste plaats vrienden. De bedoeling is echter dat het geld voor mijn basisinkomen niet alleen van vrienden of kennissen komt, maar ook van veel mensen die ik niet ken. In Nederland is er iemand die op die manier maandelijks 1000 euro als basisinkomen heeft. Ongeveer de helft van de mensen die dat voor elkaar brachten kende hij niet. We zullen dus meer bekendheid moeten geven aan mijn project. Jullie zullen daar al snel iets van merken.

Het openklappen van de laptops

Iemand liet me vandaag het volgende weten: "ik vrees wel dat als het zogenaamde basisinkomen er komt, het amper genoeg zal zijn om te overleven, zeker als de N-VA erover mee beslist." Maar het hangt er van af waar en voor wie allemaal natuurlijk, bijvoorbeeld in één regio of verschillende landen of wereldwijd. Een basisinkomen van 1 euro per maand wereldwijd en voor iedereen zou al heel wat armoede in de armste landen kunnen verzachten.
Het voordeel van een maatschappelijk debat over een invoering van het basisinkomen is veelzijdig. Dat de idee basisinkomen aan populariteit wint heeft veel te maken met de manier waarop we met cultuur omgaan. Met cultuur verspreiden valt vaak nog moeilijk geld te verdienen in het digitaal tijdperk. Een mens hoeft maar zijn of haar laptop open te klappen en de cultuur valt voor het oprapen, thuis en vanuit je luie zetel de beste of zeldzaamste vormen van cultuur beleven is steeds minder een probleem. Wie van het cultuur verspreiden wil leven zal wel eens twee keer nadenken eerst. Het is allesbehalve evident en het vereist regelmatig de nodige compromissen en inzet.
Met schrijven en publiceren heb ik al veel mensen bereikt. Mijn nieuwe blog over het basisinkomen had in geen tijd 700 pageviews, al mijn blogs samen hebben in totaal al bijna 60000 pageviews, en ook schreef ik veel voor andere websites, tijdschriften of brochures. Heb ik daar geld mee verdiend? Zo goed als geen eigenlijk. Kon ik er meer mee verdiend hebben? Ja, maar dat had de nodige inzet en compromissen vereist, het schrijven had bijvoorbeeld minder intellectueel en meer volksopvoedend kunnen zijn, minder politiek en meer literair, of meer gericht op het verschijnen in grotere media.
In de wereld van kunstenaars, schrijvers, muzikanten en andere creatieve zielen kijkt men met lede ogen aan wat het openklappen van de laptops allemaal doet voor de inkomsten van de culturele wereld. Of beter gezegd: niet doet. Wie creatief wil blijven heeft echter vaak nood aan een vrij zorgeloos leven, miserie kan dodelijk zijn voor de creativiteit. Een klein basisinkomen om op terug te vallen in nood, kan daarom als zeer heilzaam ervaren worden door diegenen die vooral creatief uit de hoek willen komen. We kunnen gaan voor een klein of groot basisinkomen, in één regio of wereldwijd, voorwaardelijk of onvoorwaardelijk, volwaardig of te klein. Het basisinkomen kan er zijn in vele vormen, maar als praktijk heeft het jammer genoeg nog niet veel potten gebroken. In landen als Finland, Nederland, Zwitserland, Griekenland, Canada en sinds kort ook Japan komt er meer beleidsruimte voor de idee basisinkomen. In theorie toch, in de praktijk veel minder en eigenlijk bijna zo goed als niets over het algemeen, maar alle begin is moeilijk. Voor wanneer meer ruimte voor de idee basisinkomen in België?

Vernieuwde hoop door een bril op mijn neus

Het is vandaag wat helderder in mijn hoofd geworden. Moe en half slapend keek ik deze namiddag naar mijn nieuw binnengekomen berichten op de mobiele telefoon. Er was een boodschap van de brillenwinkel bij: mijn bril was klaar. Zou ik er meteen op afgaan? Wat was ik nieuwsgierig naar het resultaat, na enkele weken van duizeligheid, hoofdpijn en concentratiestoornissen, misschien wel hoofdzakelijk door verslechterd zicht. Ik was echter te moe dus sloot ik opnieuw de ogen, in een poging de slaap te vatten. Vermoeidheid, ook dat kon vooral een gevolg zijn van het gebrek aan een goede bril. Ik kon de slaap niet vatten dus kleedde ik me aan en ging op weg, naar het stadscentrum.
De vrouw in de brillenwinkel had niet zo'n goed nieuws voor me: het kon tot een week duren voor de hoofdpijn weg was na het opzetten van de bril. Een week misschien wel? Ok, ik zou het wel overleven dacht ik. Dat ze ook zei dat er meteen resultaat mogelijk was bij het opzetten van de bril gaf me hoop. Terwijl ik dit allemaal typ staat er een zwarte, metalen bril op mijn neus. Als ik hem afzet wordt de tekst op het scherm voor me vager, dus dat doe ik toch maar niet opnieuw. Ik hou liever wat afstand van het computerscherm, eerder dan er zonder bril voor te gaan hangen. Mijn huisdokter beaamde vanavond dat het tot een week kon duren voordat alles terug normaal was. "Heb je al resultaat nu?", vroeg ze. Ik zei dat het in mijn hoofd er toch al wat helderder aan toe leek te gaan, en toen lachte ze blij. Ze voegde er aan toe dat mijn gebrekkig zicht voor nogal wat onevenwicht kon zorgen. Evenwicht, daar ben ik zeker wel aan toe. Het zijn enkele zware weken geweest voor me.

De oorlog dichterbij

Het was een trieste dag gisteren. Brussel beleefde zijn eigen "nine eleven". Vele doden en gewonden vielen in een metrostel aan de Brusselse Wetstraat en op de nationale luchthaven van Zaventem. Zelfmoordterroristen die het land op hun kop zetten, 22 maart 2016 zal nog lang herinnerd en herdacht worden.
Ik wist zelf eerst niet goed hoe te reageren. Toen dacht ik: stuur misschien iets het web op, een korte, krachtige en heldere boodschap.  Omstreeks half elf gisterenochtend werd het dit : 'België weg uit de NAVO aub, en zo snel mogelijk de sluiting van Guantanamo Bay, respect ook voor mensenrechten overal gevraagd.' Als ik er nu zo terug naar kijk, vraag ik me af wat er vooral uit spreekt. Het is een oproep tot bezinning denk ik, een vraag naar aandacht, een steunbetuiging voor wat vredesactivisten momenteel veel bezighoudt.
Wellicht gaan velen gaan er van uit dat de aanslagen van gisteren in Brussel de verrechtsing in de hand zullen werken. Ook ik vrees daar voor. Daarom is het belangrijk dat we aangeven dat de wortels van het islamofascisme deels in het Westen liggen, dat ook Nazis en Westerse fascisten de islamofascisten inspireerden. Onderzoekers naar ontwikkelingen in de Oosterse en Westerse geschiedenis als Matthias Küntzel, Avishai Margalit en Ian Buruma hebben daar interessante teksten over geschreven. 
Zowel bij rechts als bij links in het Westen is er te weinig aandacht geweest voor het gevaar van Oosterse totalitaire praktijken vind ik: van Mao Tse Toeng en Saddam Hoessein tot de huidige totalitaire regimes in Saoedi Arabië en Turkije. Men loopt al te vaak de feiten achterna, als het al te laat is. In de jaren dertig zorgden een harde economische crisis en massale werkloosheid in het Westen mee voor een groeiende populariteit van totalitaire systemen. Nu is dat niet helemaal anders: armoede en angst voor de toekomst doen nogal wat mensen hun vertrouwen leggen in systemen die afglijden naar steeds hardere autoritaire praktijken, soms zelfs barbaars van aard. Het barbaarse systeem van Daesh/ISIS heeft daar alle belang bij. En het Westen en de mensen die hier wonen zijn er zeker niet allemaal immuun voor. Nochtans moeten we een heel andere richting uit: die van de solidariteit, het welzijn en de emancipatie. We moeten naar een heel andere organisatie van arbeid en vrije tijd in het dagelijks leven. Sociale vrijheid dient nagestreefd te worden: thuis, in de wijk, op de werkvloer, in de media, overal. Men kan dat socialisme noemen. Als ik moet kiezen tussen socialisme en barbarij, kies ik zonder aarzelen voor het eerste. En als socialisme veel over vrijheid gaat dan kies ik voor de volle vrijheid.

Een fout in het dossier

Vandaag heb ik opnieuw een aanvraag ingediend bij het OCMW voor een leefloon. Ik had een lang gesprek met een op de Antwerpse linkeroever werkende assistent, die ik nog niet eerder gezien had. Hij wist me te melden dat nog een ander iemand, die ik ook nog nooit gezien heb, mijn dossier bij het OCMW verder zal opvolgen.
Ik word me er steeds bewuster van welke fouten er in mijn dossier zijn gekropen. Eerst dacht ik dat het enkel om slordigheid bij het OCMW zelf ging, maar nu wordt me iets anders duidelijk. Alles wordt steeds meer Kafka. Al word ik veel minder gelezen dan pientere Franz K., ik heb niet echt een veel betere gezondheid dan de bekende schrijver, en ik loop net als in de verhalen van Kafka steeds meer verloren in de wereld van de bureaucratie en het institutioneel recht. Het doet geen goed aan mijn vele momenten van hoofdpijn en de vaak terugkerende moeilijkheden om me te concentreren. Hopelijk brengt de bestelde bril wat soelaas.
De man van het OCMW legde me vandaag een papier voor waar op vermeld stond dat ik midden januari van dit jaar mijn werkloosheidsuitkering kwijtgespeeld ben. 17 januari 2016 stond er op het document. Ik keek het nog eens goed na, want mijn ogen laten me wel vaker in de steek de laatste tijd. Het stond er echt. Ik had dezelfde foute datum al eerder deze maand op een document zien staan dat in mijn dossier zat. Ik had toen het jaar van de datum geschrapt en er 2015 van gemaakt. Diezelfde ochtend moest ik me verantwoorden voor de leden van de Antwerpse OCMW raad. Zij snapten, begrijpelijk, niet goed wanneer mijn werkloosheidsuitkering nu juist afgelopen was. "Midden januari 2015" zei ik hen, en ze leken me misschien wel te geloven. Het dossier dat ze in handen hadden gekregen bevatte immers wel meer fouten in de tekst. Die had ik net daarvoor eigenhandig met een rode balpen mogen aangeven. Er stond dus een rode streep door het cijfer 2016 en ik had er 2015 bijgeschreven. Maar nu stond die verkeerde datum daar weer!
"Jullie maken altijd weer diezelfde fout," zei ik vandaag aan de man van het OCMW op linkeroever. "Ik ben de uitkering in 2015 kwijtgespeeld en niet in januari 2016". Hij antwoordde dat hij dat nochtans zo vanuit de RVA had doorgekregen, dat het in 2016 was. De RVA is de Rijksdienst Voor Arbeidsvoorziening, ik heb er niet al te beste ervaringen mee dus eigenlijk was ik niet helemaal verwonderd over de administratiefout. Omdat de man van OCMW linkeroever me wat ongelovig leek aan te kijken, voegde ik er aan toe: "met de RVA heb ik al sinds januari 2015 geen contact meer".
Als ik nog een uitkering tot in 2016 had gehad, dan had ik ook ander sollicitatiegedrag vertoond, wees daar maar zeker van. Het zal me meer tijd kosten om uit de administratieve soep te geraken. Morgen weet ik weer meer. Na het vele recente solliciteren, is het weer tijd om vooral uit het postume verhaal van Franz Kafka los te proberen breken, als hoofdpersonage tegen wil en dank. Misschien moet ik vragen of er me iemand wil beginnen filmen, best ook in 2016 en hoe vroeger hoe beter.

Bij daarstraks gelezen nieuws over het overlijden van Joep Oomen (54)

Nee, ik heb zeker geen zin om iets over arbeid te schrijven vanavond. Verdomme. 54 jaar is die man slechts geworden. En dan moet je weer zoiets vernemen via Facebook ook. Er komt maar één woord in me op nu vooral: shit! :-(( Wil je meer weten over Joep? Toen ik hem nog regelmatig zag, steunde hij me in veel van mijn overtuigingen. Hij leerde me ook veel over drugs en contraproductieve wetgeving daarrond, en over de kwalijke kanten van de oorlog tegen drugs. We hadden nogal wat interessante gesprekken over beleidsvorming in België, Nederland en Bolivia. Zonder hem was ik misschien nooit een stage begonnen bij de Latijns-Amerikaanse Federatie. De sympathiekste Nederlander wonend in Antwerpen is niet meer, maar zijn sociaal engagement leeft onder andere voort in deze afscheidstekst.

Een bril besteld en zo

Checklist gisteren en vandaag:

oogarts: bezocht
bril: besteld en hoop hem volgende week op te kunnen zetten
kinesitherapeut: 8 van de 9 keer bezocht
geneeskundige specialist: afspraak voor eind deze maand
voedseloverschotten: nog op te halen vandaag
zwemmen: straks
kleren wassen: straks
juridische diensten vakbond : bezocht of gebeld en informatie gekregen
administratie voor juridische dienst vakbond: straks
leefloon: voor wie werkwillig/behoeftig is, en dat ben ik maar ik heb nog niets gekregen
opstart 1ste basisinkomen in België: verloopt moeizaam
nieuwe aanvraag bij OCMW voor leefloon: kan maandag pas
solliciteren: nog te verrichten
hoofdpijn en concentratiestoornissen: al langer dan vandaag

Een bril zou kunnen helpen om mijn vermoeidheid, concentratiestoornissen en hoofdpijn tegen te kunnen gaan, zei de oogarts gisteren. Al was ze er niet zeker van. Maar mijn perifere waarneming en ruimtelijk inzicht lijken er net als mijn bijziendheid op achteruitgegaan. Intussen twijfel ik steeds meer aan mijn toekomstige rol in de maatschappij. Kan of wil ik nog een uitgebreide politieke rol spelen of niet bijvoorbeeld? Welke politieke rol kan dat zijn? En als ik dat wil, wie zou me er dan in steunen?

Begrotingsgat? Gwendolyn vertrouwt op de langdurig zieken

'Open Vld wil extra besparen op langdurig zieken', dat meldt De Morgen vandaag. In de zoektocht naar geld om het onverwacht grote gat in de begroting te dichten, kijkt de partij daarvoor naar de activering van langdurig zieken. Open Vld voorzitster Gwendolyn Rutten doet inderdaad soms wat denken aan Margaret Thatcher, en niet alleen qua uiterlijk.

"We zitten daar met een kostenstijging van 8 miljard. Dat is niet houdbaar", zegt Gwendolyn Rutten. En ook: "Wij willen niet de hakbijl in de uitkeringen zetten, maar de bonden en werkgevers voor hun verantwoordelijkheid stellen. Het kan niet dat de belastingbetaler blijft opdraaien voor het aan de kant schuiven van ­oudere werknemers. Al wie poten en oren heeft, moet aan de slag." Hoezo, ze wil met haar partij niet de hakbijl in de uitkeringen zetten? De Open Vld heeft daar altijd al de hakbijl in willen zetten, voorloper PVV ook. Een kostenstijging van 8 miljard euro is niet verwonderlijk in een economisch systeem dat op hol geslagen is en in sneltempo meer burn-outs en ziekten veroorzaakt. Bovendien: alles is duurder geworden, zeker dingen als wonen en gemotoriseerd vervoer. En er is een snel stijgende bevolkingsgroei in België.

Langdurig zieken zijn altijd al voorname slachtoffers van vermarkting en het industrieel kapitalistisch systeem geweest. Dat verergerde onder andere in de jaren dertig en veertig, toen een belangrijk deel van het grootkapitaal in het Westen voor fascisme en nazisme koos. Echt ultrarechts was men vaak pas indien men ook mee kon neerkijken op de zieken en andersvaliden. 'Het recht van de sterkste' moest immers gelden, alsof het een natuurwet betrof. Ook wie op de vlucht was voor oorlog, maar ziek, te jong, te oud of andersvalide was, moest vaak het eerst het gelag betalen. 

Als ik denk aan de huidige situatie in Syrië, dan zeg ik: het is niet de geschiedenis die zichzelf steeds herhaalt, het zijn de mensen die steeds weer dezelfde fouten maken. De kans is klein maar als ik Gwendolyn Rutten binnenkort tegen het lijf loop, dan zeg ik aan haar: als u wat meer in de populariteitspolls wil scoren moet u wat minder op Margaret Thatcher en Bart De Wever proberen te lijken, u bent immers dokter Maggie De Block niet.

Het zicht vertroebeld

Het gebrek aan OCMW steun wordt steeds meer een probleem voor mezelf. Ik ben aan het lenen gegaan. Gelukkig lijk ik steeds meer te ontdekken wat er vooral mis is met mijn gezondheid: mijn zicht gaat er op achteruit, in de eerste plaats mijn perifere waarneming en ruimtelijk inzicht vermoed ik. Tot die conclusie kwam ik na o.a. een oogtest op het internet. Ook mijn bijziendheid lijkt wat erger te worden. Ik sukkel door dat alles met hoofdpijn, concentratiestoornissen en vermoeidheid. Voor gisteren dacht ik dat het probleem in mijn hoofd vooral om een vreemd soort duizeligheid ging als het gevolg van nekpijn. Maar nu een kinesist zonder al te veel resultaat al enkele weken op mijn nek werkt, wordt het me steeds duidelijker dat de oorzaak elders moet liggen. De kinesist zei me ook dat slecht zicht tot nekproblemen kan leiden, vermits men dan geneigd is de nek meer uit te steken.
Ik zal dus een goede bril nodig hebben denk ik, en in de eerste plaats een oogarts. Wachtlijsten in Antwerpse ziekenhuizen zijn momenteel lang. Het is wachten tot eind april op een oogarts in een ziekenhuis. In de privé heb ik een afspraak voor binnen een week, maar ik probeer er ook één sneller vast te krijgen.

Wat als we volop zouden inzetten op automatisering en het wegwerken van armoede?

Zouden we dan nog...
- afstompend werk doen?
- vloeken op bepaalde vormen van arbeidsmoraal en technologische innovatie?
- elkaar beconcurreren bij het solliciteren voor jobs?
- diploma's behalen?
- burn-outs hebben?
- opvallende inkomensverschillen hebben?
- klagen over de klimaatopwarming en het gebruik van fossiele brandstoffen?
- moeten protesteren tegen de verlenging van de levensduur van kerncentrales?
- gaan werken terwijl we er eigenlijk te ziek voor zijn?
- vloeken op het verlies van jobs en inkomens?
- te veel auto's en te weinig openbaar vervoer hebben?

Ongezond leven in Antwerpen, met of zonder leefloon

Het leefloon is een financiële tegemoetkoming aan minvermogenden in België. Ook statenlozen of erkende vluchtelingen kunnen in aanmerking komen voor een leefloon. Meerderjarige Belgen hebben zeker recht op een leefloon in België, in theorie toch. In de praktijk is dat anders. In Antwerpen bijvoorbeeld is het steeds moeilijker aan het worden om steun van het OCMW te verkrijgen, dat heb ik zelf mogen ondervinden. Ben je zoals ik al enige tijd 100% arbeidsongeschikt, met een doktersattest dat je daarbij kon voorleggen? Ook dat is geen piste voor een Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn steun. 
Het OCMW Antwerpen zet ook volop aan tot solliciteren, of je nu volledig arbeidsongeschikt bent of niet, tijdelijk of eventueel niet tijdelijk. Alles is nu eenmaal tijdelijk (of niet tijdelijk). En ook: 'De OCMW's hebben tot doel elke persoon in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid (art. 1 OCMW-wet).' Tot op welke leeftijd? Met welke conditie van gezondheid of ziekte? Wat met dure medicatie en dure medische onderzoeken? En wat met de niet-erkende vluchtelingen bijvoorbeeld?
In Antwerpen hebben we nu een burgemeester die weinig of niets met de menselijke gezondheid inzit. Dat is al sinds mensenheugenis niet meer gebeurd. Ook met de eigen gezondheid is N-VA burgemeester Bart De Wever te weinig bezig. Dat werd me in 2014 nog eens duidelijk toen in de media verscheen dat De Wever longproblemen had. Longproblemen?! Hij woonde aan de drukste baan van Deurne, dat kon in elk geval geen goede lucht zijn. Bovendien woonde hij niet ver van de Antwerpse Ring. En hij had toch geld genoeg om te verhuizen? Bart De Wever woonde en woont op een plek die tot de meest luchtvervuilde plekken van Antwerpen behoort. Maar hoezo dan 'longproblemen'? Het ging in februari 2014 om een virale infectie op de hartzak, die zich bovendien had verdergezet op de longen en de lever.
Een basisinkomen hoeft geen garantie te zijn op een gezonder leven. Maar met het idee volwaardig basinkomen iets constructief doen, leidt misschien wel tot minder stress, minder burn-outs, minder ongezond woon-werkverkeer en minder ongezonde werkomstandigheden omdat men die dan gemakkelijker kan vermijden.

Wachten op Duchatelet

Liefste dagboek, 
ik heb je gisteren verwaarloosd. Samen met bijna 800 anderen liep ik mee op een manifestatie. En daar had ik de handen mee vol want ik zat in de organisatie ervan. Het basisinkomen idee moest daarom even veld ruimen voor het streven naar hernieuwbare energie.
Ik verwacht niet dat hij me contacteert, maar je weet maar nooit hoe Roland Duchatelet reageert, want het is een rare kwast. Wellicht reageert hij zoals een resem andere rijke mensen die zeggen voor het basisinkomen te zijn: de staat moet er maar voor zorgen. Dat is de kop in het zand steken natuurlijk. Want waar moet de staat het geld halen voor een volwaardig basinkomen? Juist ja, bij de mensen met de hoogste inkomens vooral. En ten koste van wat, van welke beleidsdomeinen? Die van de sociale zekerheid, die van cultuur, van onderwijs of milieubeleid?
Ik weet het, Duchatelet investeert liever in profvoetballers dan in linkse jongens als Rafa Grinfeld. Mijn eigen voetbalkwaliteiten zijn ondermaats, ik kan niet op tegen al die stoere binken waar Duchatelet voorzitter van was, in Standard Luik, de enige Waalse topvoetbalclub. Als kind had ik meer gemeen met Roland, en supporterde voor het Europees furorie makende Standard. Later werd het Antwerp, en nog wat later voetbalde ik samen met iemand die het tot Rode Duivel schopte! Zijn naam was Eric Van Meir. Op momenten dat we niet samenspeelden dribbelde hij me echter duizelig, tijdens de turnlessen van middelbare school De Pest.

Open brief aan Roland Duchatelet

Vandaag stuurde ik een email naar één van de bekendste voorstanders van het basisinkomen in België...

Beste, 

gisterennamiddag werd het me duidelijk dat het eerste basisinkomen in België een feit is. Een vriendin doneerde als eerste 1 euro 25 cent voor mijn project. Het moment werd live uitgezonden op de Antwerpse Radio Centraal. Indien 399 mensen hetzelfde doneren in maart heb ik een basisinkomen van 500 euro deze maand. Voor u lijkt het me echter gemakkelijker dan vele anderen om samen met mij tot die 500 euro (of meer) deze maand te komen. Ik houd een dagboek bij over de ontwikkelingen in verband met het eerste basisinkomen in België op basisinkomen1.blogspot.be. Dit is het moment om te tonen aan de buitenwereld dat het u menens is met uw plannen voor een basisinkomen. Wil u bijdragen tot het eerste basinkomen in België? Stort dan een som geld op BE41 0012 2932 0810, met de vermelding gift.

Mijn naam en adres:

R. Grinfeld

Halewijnlaan 49 bus C16

2050 Antwerpen

U kan er op rekenen dat ik vanuit mijn nederige studio op een 16de verdieping zal neerdalen indien u van plan bent mij te bezoeken en verder met mij te overleggen. U kan me echter ook telefoneren of emailen.

Tot later hopelijk!

Rafa Grinfeld

De eerste dag, de eerste keer basinkomen?

Ik kan me niet herinneren wanneer ik voor het eerst het woord basisinkomen leerde kennen. Mijn vermoeden is dat het in de jaren 80 moet geweest zijn, en dat het idee me aansprak. Al wist ik er zeker niet veel over. Nu, vele jaren later, ben ik me er veel meer bewust van wat een basisinkomen betekent en kan betekenen, welke gevolgen het kan hebben, wie er voorstander en tegenstander van is.
Wat opvalt is dat er veel interne diversiteit is als het over de grote groep voorstanders gaat. Ondanks de vele pleidooien voor een basisinkomen, in zijn verschillende vormen, geraakt het idee niet van de grond. Met deze blog probeer ik daar iets aan te doen. In de vorm van een dagboek houd ik jullie minstens een jaar lang heel regelmatig op de hoogte van de ontwikkelingen in verband met het basisinkomen in België, en mijn eigen bijdrages daaraan. Na een jaar volgt er een grondige evaluatie van de campagne en een uitgave op papier van mijn dagboek.
Ondanks de geroemde Belgische sociale zekerheid heb ik gemerkt hoe moeilijk het voor me is geworden een inkomen te verwerven. Daarom ga ik voor een basisinkomen voor mezelf. Hou je klaar voor een nieuwe actiecampagne die ik opstart. Het wordt een lange actiecampagne die van groot belang is om de verrechtsing in Antwerpen (waar ik woon) en Vlaanderen mee af te remmen.
Mijn verwachting is dat ik tijdens het komende jaar niet zal kunnen rekenen op de Belgische staat om me een basisinkomen te bezorgen. Ik zal echter ook bijdrages vragen aan individuen en organisaties. Zo ontstaat er misschien wel een eerste basisinkomen in België van onderuit, hoe klein ook. Je kan in elk geval een bijdrage aan mijn actiecampagne en inkomen leveren door te storten op BE41 0012 2932 0810, met de vermelding gift.
Ik zal jullie maandelijks op de hoogte houden van het bedrag dat in deze vorm gestort wordt. Ik zal ook bekende voorstanders van het basisinkomen (o.a. Roland Duchatelet) proberen te contacteren met de vraag of zij willen bijdragen aan het eerste basisinkomen in België. Alvast bedankt voor jullie aandacht.