Liberale Gwendolyn

Ik ben geen verwoede anti-liberaal. Als liberalen zeggen voor individuele vrijheid te zijn, ga ik niet individuele vrijheid proberen te beknotten, zolang die individuele vrijheid maar goed samengaat met sociale vrijheid wel. Als steeds meer liberalen zeggen voor een basisinkomen te zijn, dan ga ik niet plots mijn pleidooien voor de invoering van een basisinkomen stopzetten, zolang dat basisinkomen geen armoede in de hand werkt wel natuurlijk. Misschien wordt het voor een basisinkomen zijn binnenkort wel even evident in België als voor de sociale zekerheid zijn trouwens, maar we zullen zien wat het tijdperk van digitalisering en robotisering met zich meebrengt.

Als Gwendolyn Rutten over communisme begint dan frons ik echter de wenkbrauwen weer eens. Volgens de bekendste liberale politica van Vlaanderen was er een systeem dat "in de tweede helft van de 20ste eeuw poogde te concurreren met het kapitalisme: het communisme. Het enige wat daar in gelijke mate werd verdeeld, was armoede en onvrijheid. Des te vreemder is het om vandaag een soort "communistisch reveil" te ontwaren dat meer gebaseerd lijkt op misplaatste nostalgie dan op feiten." Dat schrijft Rutten in een opiniestuk voor De Morgen.

Wacht eens even. Over welk communisme heeft ze het eigenlijk? Over stalinisme, leninisme, castroïsme, marxisme? En dat wordt dan allemaal op één hoop gegooid? Heeft ze het ook over radencommunisme, libertair communisme, democratisch communisme? Communismen zijn er in 101 soorten. Dat nepvarianten als stalinisme en maoïsme uiteindelijk zo invloedrijk zijn geworden? Het kon enkel omdat stalinisme een vorm van staatskapitalisme werd, een economisch systeem waarin expansie en winstbejag belangrijk zijn, maar waarin er ook een grote rol voor staatsinterventies is weggelegd.

Is er een soort "communistisch reveil" ontstaan? Misschien, maar dat kon enkel omdat steeds minder communisten zeggen niks met democratie te willen. En omdat steeds meer liberalisme paradoxaal genoeg ook leidt tot steeds meer uitgesproken anti-liberalisme, als tegenreactie.